Sint Jaan vaan Mestreech

Sint Jaan vaan Mestreech

Nu eens geen opschrift in de mergelgroeve maar wel helemaal mergel gerelateerd!
Het laat ons een opschrift zien geschreven/gekrast op een wand in de
Sint Jan kerk te Maastricht.

Wilhelmus Heck als leyendekker deze toore geverf hebbende in het jaar anno 1774 den 21 septem.

De Sint Jan is een mooie, in gotische stijl, gebouwde kerk in Maastricht.
De bouw is begonnen in het begin van de 14de eeuw.
De fundering en onderbouw zijn tot een hoogte van ongeveer 3 meter opgetrokken uit kolenzand en hardsteen de overige delen zijn van mergelsteen.

Waar de mergelblokken gewonnen zijn kan ik niet terug vinden, maar ze stammen ongetwijfeld uit een van de groeven die toebehoorden aan het Sint Servaaskapittel, die tot in de verre omtrek van Maastricht met inbegrip van bijvoorbeeld Sichen (van Zichen Zussen Bolder) en Eben-Emael bezittingen hadden.

Wat heden ten dagen maar ook al in het verleden moet hebben aangesproken is de schitterende toren.
Maar liefst 70 meter hoog, en sinds 1983 weer in een mooie opvallende kleur rood geverfd.

Over dat verven zijn nogal wat theorieën in omloop: het bestrijken van de mergel met speciale pigmenten zou de steen duurzamer en weersbestendiger maken, maar de kwaliteit van de mergelsteen is juist zo dat zich aan de buitenzijde van de steen door oxidatie een conserverende gipslaag vormt.
Voorwaarde is wel dat er een goede kwaliteit steen gebruikt wordt (mergelsteen uit Maastricht is niet goed genoeg voor buitenwerk, die uit Sichen of Sibbe wel)
Pas als er daarna in de steen wordt gekerfd, slaat de erosie toe. Een verflaag op waterbasis schijnt echter wel een binding aan te gaan met die gipslaag, waardoor de oppervlaktelaag nog iets verhardt.

Een meer voor de hand liggende verklaring voor het verven is de verfraaiing.
In vroeger tijden werden gebouwen vaker geverfd om ze een “rijker” uiterlijk te geven, en bijbouwen en reparaties konden zo ook worden gecamoufleerd.
Dat brengt ons bij het opschrift wat de aanleiding was voor dit verhaal:

Wilhelmus Heck als leyendekker deze toore geverf hebbende in het jaar anno 1774 den 21 septem.

1774 is een van de jaren dat er gerestaureerd aan de toren en een van de uitvoerders aan de restauratie (de dakdekker en tevens schilder) heeft dit kenbaar gemaakt middels dit opschrift.
Op de manier zoals hij dit kenbaar maakt mogen we ervan uitgaan dat de toren toen ook al in de kleur rood geverfd werd.

Bronnen:http://www.blogger.com/img/blank.gifhttp://www.blogger.com/img/blank.gif
Maastrichts Silhouet: LL Minis: de Sint Janskerk
Internet: De Sint Janskerk Maastricht: http://home.hccnet.nl/jef.schuit/algemeen.html

Inmiddels heb ik een aantal artikelen van dit blog verzameld en in een PDF document geplaatst zodat het ook te lezen is op een e-reader of
i-pad.

Deel 1 is hier te downloaden.
en deel 2 vind je hier
Het kan voorkomen dat de download verlopen is, wil je er toch gebruik van maken stuur me dan een berichtje dan zorg ik ervoor dat je een nieuwe link ontvangt!