IHS

IHS

Heel veel voorkomend in onze mergelgroeven is het zogenaamde IHS monogram.
In bijna iedere groeve die je bezoekt staat wel ergens een variant van dit monogram dat strikt vertaald luid:

Iesus Homnium Salvator (Jezus De Redder Der Mensen).

Al vanaf de middeleeuwen wordt dit symbool al gebruikt in en aan kerken en kapellen zoals kerk of kapelgevels, biechtstoelen, liturgische kleding
zoals bijvoorbeeld kazuifels.
In de oudheid werd het monogram XP (XP zijn de eerste twee Griekse letters van Christos) meer gebruikt.

Doordat het symbool slechts uit drie tekens bestaat is het natuurlijk makkelijk te kopiëren, en we gaan er dan ook van uit dat de tekening of tekst ook vaker door ongeletterde bergwerkers gemaakt zal zijn.

In de bovenstaande tekening (gemaakt door Peter Jennekens) is heel goed te zien dat er vaak door de opschriftenmakers geschreven werd zonder te weten wat ze precies schreven door bijvoorbeeld de letters in de verkeerde volgorde te plaatsen (links boven) dus geen IHS maar SHI of de S in spiegelschrift schrijven.

De, vaak streng gelovige, mensen uit vroegere tijden zagen dit symbool natuurlijk vaker bij hun kerkbezoek en hebben het bij een bezoek aan de groeve op de wanden aangebracht.

Wat bij de foto opvalt, is de versiering: vaak worden alleen de letters gebruikt, een simpele IHS dus, maar in ons geval is dat ook nog eens voorzien van een mooi uitgewerkt kruis voorzien van een gekruisigde Christusfiguur.

Helaas hebben ook bij deze tekening de “cultuurbarbaren” toegeslagen: de Christusfiguur is deels uitgewist en van de letter S is een cijfer 8 gemaakt.

Nog even terug komend op de betekenis van IHS: een andere verklaring is:

In Hoc Signo

Dit kan vertaald worden als: in dit teken (zult gij overwinnen) en dit is een verwijzing naar een droom van de Romeinse keizer Constantijn de Grote gehad zou hebben tijdens een van zijn veldtochten.

En dan rest er ook nog de wat meer vrijere uitleg van het symbool IHS:
Het monogram werd vooral gebruikt door de welgestelde katholieke orde der Jezuïeten. Vandaar dat IHS ook wel eens spottend uitgelegd wordt als

Isuiti Habent Satis

En vertaald is dat: De Jezuïeten hebben genoeg.

Ons behandelde opschrift op de mergelwand is niet gesigneerd of gedateerd maar gezien de tekenstijl is het uit de negentiende eeuw zoals vele van deze opschriften.
Eigenlijk is dit laatste ook niet belangrijk, het gaat hier immers over, opnieuw, een schitterend voorbeeld van volkskunst in onze zo rijk aan cultuur voorziene mergelgroeven!

inmiddels heb ik een aantal artikelen van dit blog verzameld, uitgebreid met extra afbeeldingen, en vervolgens in een PDF document geplaatst zodat het ook te lezen is op een e-reader of Ipad.

Deel 1 is hier te downloaden.
en deel 2 vind je hier
Het kan voorkomen dat de download verlopen is, wil je er toch gebruik van maken stuur me dan een berichtje dan zorg ik ervoor dat je een nieuwe link ontvangt!