Devotie nis
Devotienissen vindt je
in alle soorten en maten maar deze vind ik wel heel bijzonder.
In een eenvoudige,
niet al te beste, boerenberg treffen we deze Joseph aan en het mooie
is dat de heilige niet als beeldje erin staat maar erin getekend is.
Een mooi uitgestoken
nisje met een simpele ingekraste en met rood krijt aangezette
tekening. De naam van de beschermheilige en een kruisje completeren het geheel. Simpel maar ontroerend mooi.
De reden voor de
aanwezigheid van zo'n nisje is het bezweren van de gevaren die de
ontginners moesten ondergaan tijdens het uitoefenen van hun zware
werk in de kille en donkere mergelgroeve.
Vooral loshangende
stukken plafond zijn voor bergwerkers, blokbrekers worden ze in dit
geval genoemd, een groot gevaar.
Bij de geringste
onachtzaamheid kunnen honderden kilo,s zware plakken van het plafond
loslaten en naar beneden vallen met vaak tragische gevolgen voor de
mensen die in de groeven werkten.
Om die reden werd er
door de blokbrekers met enige regelmaat bescherming van 'hogerhand'
gevraagd in de vorm van een schietgebedje voor aanvang van de
werkzaamheden. Vaak is er een simpel kruisje op de wanden getekend
maar ook eens een uitgekapt nisje met daarin een beeldje van Maria of
Barbera (de beschermheilige van de berg en mijnwerkers).
In ons geval is het
dus de Heilige Joseph. Een vreemde keuze lijkt dat.
Het is niet helemaal
duidelijk of onze
Joseph hier een staf draagt of een stuk blokbrekersgereedschap in de
vorm van een stootbeitel. Joseph wordt normaal afgebeeld met diverse
attributen zoals een kaars of lamp (geboorte in de stal van
Bethlehem), een wandelstok (de reis naar Egypte), de bloeiende staf
(huwelijk met Maria), de lelietak (maagdelijkheid) en timmerman
gereedschap.
Joseph is verder nog
de patroon van een zalige dood, van de stervenden, de familie, het
huwelijk, de (wees)kinderen, de herbergen en herbergbezoekers en van
diverse beroepen zoals de timmerlieden en houthakkers. Sedert de 19e
eeuw is hij de patroon van de arbeiders in het algemeen.
Waarom Joseph als
beschermheilige op deze plek vraag ik me nu af? Ik kan me niet
voorstellen dat de eenvoudige ontginners van deze groeve helemaal op
de hoogte waren van Joseph's kwaliteiten als patroonheilige!
Een feit is echter dat
de (eeuwenoude) groeve in 1911 is verworven door de paters van het
Heilig Hart S.C.J te Leuven en Bergen op Zoom, die de bovenliggende
gronden aankochten voor de stichting van het voogdijgesticht Sint
Jozef.
Direct na de eerste
wereldoorlog is deze groeve samen met een aantal omliggende plaatsen
in gebruik geweest voor het winnen van losse kalkmergel, er was
immers voor de wederopbouw na WO1 een groot gebrek aan
bouwmaterialen.
De paters van het
Heilig Hart maakten slim gebruik van de schaarste en bouwden 2
kalkovens op hun terrein, en schepten vervolgens het losse mergelzand
uit hun onderaardse bezit helemaal weg. Een lucratieve manier van
puinruimen dus!
Uit die tijd stamt dus
onze devotie-nis met de Heilige Joseph erin.
Ook de losse
mergelscheppers verdienden van bovenaf beschermd te worden, in dit
geval door de naamgever van hun werkgever!
met dank aan John Knubben en Rob Heckers
Geen opmerkingen:
Een reactie posten