zondag 29 augustus 2010

Uit de “Deftige” tijd



Als Jules Sondeijker dit in 1902 schrijft (of het in opdracht gemaakt is weet ik niet) wordt er in Maastrichts nog Frans gesproken. Niet door iedereen natuurlijk, want het overgrote deel van de bevolking leeft in armoede, is slecht gehuisvest en werkt onder andere in de welbekende aardewerkindustrie bij de familie Regout. Het zijn juist de rijken van die tijd die dan de Franse taal nog spreken. Het gewone volk spreekt gewoon “Mestreechs” plat, een dialect dat overigens wel doorspekt is met Franse woorden, een overblijfsel uit de Franse bezetting van de stad in de 19de eeuw. Enfin (!) . . . Uit die deftige tijd is dus dit opschrift, en er staat te lezen dat ze bij Léon Claessens-Hendriks op de hoek van het Onze Lieve Vrouwenplein en de Bredestraat nummer 1, Dejeuners (een middagmaal) Diners (een avondmaal) en Soupers (een avondmaal maar dan vooral min of meer feestelijk op een laat uur) serveren. Het is gewoon niets anders als een reclameboodschap op de toeristenroute in een van de gangen van de Sint Pietersberg. Het is niet de enige reclameboodschap in de groeve, verderop in dit blog vind je onder “Reclame in de Zonneberg” nog een aantal voorbeelden van dit soort opschriften. Het in 1902 beschreven adres bestaat nog altijd en heeft ook nog altijd een horeca functie: Restaurant Brasserie “La Ville” is er thans gehuisvest. O ja, en voor dat ik het vergeet: je zit er vis-a-vis le Théatre oftewel oog in oog met het Theater: “La Bonbonnière” achter de Comedie, en dàt is pas deftig Frans!

De groevefoto is van bergloper Aldo Haan. Klik op de foto’s voor een vergroting.

zondag 22 augustus 2010

Vroeger was het anders . . .




Rond 1700 zag men het inwendige van de “berg” als op de eerste afbeelding: de maker had het een en ander van horen zeggen en maakte middels een gravure er een spannende plaat van. Omdat hij er zelf niet geweest was ontstond er een fantasievoorstelling van een onderaardse wereld die vergeleken werd met het Vrijthof op een zondagmiddag: groepjes mensen gezellig keuvelend en flanerend met een flambouw (want het was er wel donker natuurlijk).
Ongeveer 130 jaar later is er nog niet zo veel veranderd (afbeelding 2)
De kleding is natuurlijk aangepast naar de mode in die tijd maar de groeve zelf is nog altijd mooi gekopieerd door de maker die er ook niet zelf geweest is, maar het van een gravure heeft die hij in een boek tegenkwam.
Oké, het is wat minder druk en er wordt wat meer gewerkt in plaats van geflaneerd maar de werkelijkheid is nog ver te zoeken!
Weer bijna 120 jaar later (afbeelding 3) kunnen we de werkelijkheid perfect in beeld brengen: de goede hoogte, de goede breedte, de goede kleur, complete rust, en een eenzame leegte, dàt is het inwendige van de “berg”. De maker van deze foto (Bert Beckers) die dit moment digitaal perfect vastlegde was er immers zelf bij!
Trouwens, er is ondergronds in de afgelopen eeuwen (bijna)niets meer veranderd. De situatie's in de gangenstelsels zijn nog altijd dezelfde, maar plaatje 1 en 2 zijn fantasievoorstellingen!
Voor meer ondergrondse fotografie: Bert Beckers Fotografie
Klik op de foto's voor een vergroting.

zondag 15 augustus 2010

Wim Swerts


Het hoeft niet allemaal oud te zijn, want mooi vlot en helemaal van deze tijd is natuurlijk ook prachtig en aardig om te zien.
In 1998 tekent cartoonist Wim Swerts (bekend van o.a. Samson & Gert, Piet Piraat, en de misschien nog bekendere kabouter Plop) in de groeve “Ternaaien-Beneden” zijn gids Erik Lamkin. De gelijkenis is treffend: Erik ten voeten uit mèt zijn Petromax en rubber laarzen, vergezeld van enkele creaties die de tekenaar wereldberoemd hebben gemaakt in België.
Dit strip meesterwerk steekt natuurlijk wel heel erg af bij de eeuwenoude omgeving maar blijft een lust voor het oog.
De tekening is onderaan links gesigneerd: Wim Swerts 26 oct 1998.
Een heel leuk detail: op de linkerlaars (voor de kijker rechts) staan de initialen H L, welke staan voor Erik Lamkin de gids.
Wil je meer weten over de tekenaar:Homepage Wim Swerts
Klik op de foto voor een vergroting.

zondag 8 augustus 2010

Huwelijk?




Zou het echt iets kunnen zijn over een huwelijk?
De Franse woorden mariag en mariage komen we voor in deze bijzondere tekening. Het woord mariag kan, denk ik, worden afgedaan als een schrijffout.
Waarom bijzonder? Een vrouwelijke (redelijk breedgeschouderde)
blokbreker of moeten we blokbreekster zeggen samen met een mannelijke bergwerker in een tekening, dat zien we niet vaak. Het zware vak van blokbreker was normaal voorbehouden aan mannen, maar wie zal het zeggen?. Enfin, boven de (wat als wij toch duidelijk als vrouw zien) linker figuur staat de naam Frans Schiepers geschreven met de toevoeging mariag. De mannelijke figuur ernaast is voorzien van de naam Gehijs Schipers met de toevoeging mariage. Waarom nu twee mannennamen bij de bruid en bruidegom(?) blijft een raadsel. De tekening is gesigneerd met: Hypolite Delu 1837 althans dat nemen we aan omdat die naam er in hetzelfde handschrift onder staat.
O ja, dat het om bergwerkers gaat zien we natuurlijk aan de gereedschappen die ze bij zich hebben: de vrouw is voorzien van een grote zaag, de man leunt nonchalant op een slag of stootbeitel.
De tekening bevindt zich in de groeve Ternaaien-Beneden iets ten zuiden van Maastricht.
Klik op de foto voor een vergroting.

zondag 1 augustus 2010

Illegaal stoken ?


Ik moet me al sterk vergissen als dit niet over illegaal stoken gaat!
Het grote manneke rechts biedt het kleine manneke een glas aan uit wat mij toch wel doet voorkomen als een distilleerketel!
Nu is dit niet zo vreemd, want overal ter wereld wordt er clandestien alcohol gestookt en meestal gebeurd dit op plekken die men liever verborgen houd vanwege het illegale karakter van deze bezigheid!
Illegaal stoken is al eeuwen strafbaar omdat er altijd en overal wel een overheid is die er belasting of accijnzen op mis loopt die er normaal op geheven worden. De verlaten mergelgroeven hebben dus ook hun steentje bijgedragen als het gaat om illegale stookpraktijken. De mij laatst bekende illegale stokerij was die in de Apostelgroeve (zie volgende artikel) in de jaren 70 van de vorige eeuw: doordat de groeve 2 etages heeft konden, in een keurig en vakkundig gecamoufleerd gedeelte, de illegale jeneverstokers een aantal maanden ongestoord hun gang gaan. Nu zijn in deze groeve nog de sporen te bewonderen van deze illegale activiteit!
Bovenstaand is natuurlijk mijn interpretatie van deze groevetekening, ik kan het helemaal bij het verkeerde eind hebben als het gaat om de afbeelding. Heb jij een betere uitleg van wat ik zie als een distilleerketel reageer dan op dit artikel. Ik ben benieuwd.